Izerbejdżan to tajemnicza a zarazem malownicza kraina rozpościerająca się na terenie Pogórza Izerskiego. Miejsce to posiada swoją historię, własną kulturę, coroczny festiwal muzyczny oraz symboliczny słup graniczny. Aby poznać jego historię, odwiedzić urokliwe miejscowości i podziwiać zapierające dech w piersiach krajobrazy, zapraszamy na niezapomnianą trasę rowerową!

Informacje o trasie
Długość: ok. 78 km
Poziom trudności: średni
Nawierzchnia: głównie drogi asfaltowe o umiarkowanym natężeniu ruchu, odcinki szlaków rowerowych
Rekomendowany kierunek: Stara Kamienica → Zgorzelec

Stara Kamienica
Rozpoczynamy trasę w Starej Kamienicy, do której można dotrzeć pociągiem. Z dworca PKP kierujemy się do centrum miejscowości, gdzie znajdują się ruiny jednego z najstarszych zamków na Dolnym Śląsku. Trwają tu prace konserwatorskie mające na celu zabezpieczenie obiektu dla przyszłych pokoleń. Warto też odwiedzić Bramę Herkulesa, dawną bramę wjazdową na teren zamku.

Chromiec i Antoniów
Opuściwszy Starą Kamienicę, kierujemy się asfaltową drogą do Chromca. To tutaj w pełni poczujemy urok Pogórza Izerskiego. Dalej trasa prowadzi do Antoniowa, urokliwej wsi, gdzie można odwiedzić pracownie artystów i rękodzielników oraz zobaczyć charakterystyczne domy przysłupowe i nowoczesne stodoły.

Źródło św. Wolfganga i Kufel
Z Antoniowa zjeżdżamy z asfaltu i żółtym szlakiem docieramy do Źródła św. Wolfganga, historycznego miejsca kultu o bogatej legendzie. Według lokalnych legend, św. Wolfgang, który żył w X wieku, miał tutaj swoje objawienia i uzdrawiał chorych, wykorzystując wodę ze źródła. W średniowieczu woda z tego źródła była uważana za cudowną, a pielgrzymi z różnych stron Europy przybywali tutaj, by doznać uzdrowienia. Na przestrzeni wieków wokół źródła powstały liczne kapliczki, a miejsce to stało się ważnym ośrodkiem kultu religijnego. W XVII wieku zbudowano przy źródle małą kaplicę poświęconą św. Wolfgangowi, która niestety nie przetrwała do dzisiejszych czasów. Obecnie wokół źródła znajduje się kilka ławeczek, na których można odpocząć, podziwiając jednocześnie piękno otaczającej przyrody. Następnie podjeżdżamy na górę, która na mapach nazywa się Łuszcyk lecz wraz z utworzeniem Izerbejdżanu nadano jej nazwę Kufel. Na jej szczycie ustawiono wspomniany słup graniczny symbolicznie określający obszar Izerbejdżanu. Można tu odpocząć na ławkach i podziwiać wspaniałe widoki.

Geopark Kopalni św. Jana i Wolimierz
Z Kufla zjeżdżamy do dawnej kopalni cyny i srebra, gdzie można zwiedzić podziemne sztolnie. Następnie kierujemy się do Wolimierza, niewielkiej wsi, założonej w XVIII wieku, znanej dziś z działalności artystycznej i kulturalnej. W latach 90. XX wieku powstała tu inicjatywa „Wolimierz Artystyczny”, przekształcając wieś w ośrodek kulturalno-artystyczny. To doskonałe miejsce na odpoczynek i zanurzenie się w lokalnej kulturze. Co roku na terenie Stacji odbywa się ekofest „Stacja Wolimierz”, który nawiązując do inicjatyw ekologicznych wyróżnia się spośród innych festiwali organizowanych w regionie.

Zamek Świecie i Zamek Czocha
Kontynuujemy trasę do miejscowości Świecie, gdzie znajdują się ruiny średniowiecznej warowni. Ten XIV wieczny zamek pełnił kiedyś rolę warowni obronnej na pograniczu śląsko – łużyckim. Obecni właściciele zamku próbują przywrócić jego świetność wykonując prace rekonstrukcyjne. W bezpośrednim sąsiedztwie zamku zmagazynowano wiele kamiennych elementów, które mają być użyte do jego odbudowy. Patrząc na ilość zgromadzonego budulca droga do przywrócenia zamkowi pierwotnego wygląda będzie bardzo długa. Następnie wspinamy się na Dębową Górę, by odwiedzić ruiny domku myśliwskiego Ernsta Gütschowa, ostatniego właściciela Zamku Czocha. Dalej trasa prowadzi do Zamku Czocha, jednego z najpiękniejszych zamków w Polsce będącego jednym z symboli Dolnego Śląska. Położony nad Jeziorem Leśniańskim zamek, zbudowany w XIII wieku, zachwyca swoją architekturą i bogatą historią. Obecnie pełni funkcję hotelu i centrum konferencyjnego, ale jest również dostępny do zwiedzania dla turystów.

Dolina Pereł i Platerówka
W drodze do Leśnej zatrzymujemy się przy restauracji Zielony Piec. Na zlokalizowanym w tym miejscu parkingu rowerowym możemy pozostawić rowery aby ruszyć na Perłowy Szlak w Dolinie Pereł. Pierwsze zmianki dotyczące wydobycia pereł z Kwisy pochodzą z XVII wieku natomiast szlak nazwany dziś perłowym powstał w 1832 roku na rozkaz barona, który wówczas był właścicielem zamku Czocha jak i przyległych mu terenów. Po odbytym spacerze wzdłuż obu brzegów Kwisy wsiadamy na rowery aby dojechać do wcześniejszego celu naszej podróży czyli miejscowości Leśna. Warto tu odwiedzić zrewitalizowany rynek aby ponownie wsiąść na rower i wyruszyć w kierunku Platerówka. Wieś Platerówka swoją nazwę otrzymała od osiedleńców, którymi po II Wojnie Światowej głównie były żołnierki II batalionu żeńskiego im. Emilii Plater. Warto tu zjechać z drogi asfaltowej na szlak rowerowy ER-7, który zaprowadzi nas na górującą nad Platerówką górą Czubatka. Na jej szczycie dla turystów przygotowano miejsce na ognisko, wiatę turystyczną oraz ławki, z których możemy skorzystać podziwiając piękne widoki.

Włosień i finał w Zgorzelcu
Ostatni etap trasy prowadzi przez Włosień, gdzie oglądamy ruiny dawnego pałacu otoczonego parkiem. Można tu odpocząć i zastanowić się nad przyszłością tego miejsca. Jego los został przypieczętowany wraz z zakończeniem II Wojny Światowej kiedy został przejęty przez Skarb Państwa i nie zabezpieczony, systematycznie dewastowany popadł w ruinę, którą dziś możemy oglądać. Kilka lat temu w lokalnej prasie ukazał się artykuł nt. planów odrestaurowana tego obiektu i wniesienia go do znanej sieci obiektów hotelowych. Niestety poza pracami porządkowymi, wycinką drzew i krzewów w parku nic od dłuższego czasu nic się tu nie dzieje. Ostatnim etapem naszej wycieczki jest odcinek od Włosienia do Zgorzelca. Możemy pokonać go zgonie z wytyczoną trasą bądź zmodyfikować ten odcinek i pojechać zgodnie z trasą wytyczoną do wycieczki „Cis Henrykowski”, zahaczając przy tym o zalew Czerwona Woda w Zgorzelcu.

---

Infrastruktura turystyczna dla rowerzystów zlokalizowana na trasie:

• Nad zalewem Czerwona Woda dostępne są drogi rowerowe, które umożliwiają swobodną jazdę w malowniczym otoczeniu jak również objechanie zalewu. Dla osób planujących dłuższy odpoczynek przygotowano wiaty turystyczne, plac zabaw oraz parkingi rowerowe, które pozwalają na bezpieczne pozostawienie roweru podczas relaksu nad wodą.
• Na trasie znajduje się Domek Myśliwski Ernsta Gutschowa, który pełni funkcję miejsca odpoczynku dla turystów.
• W Grabieszycach Dolnych pod numerem 52 mieści się punkt informacji turystycznej, gdzie można uzyskać szczegółowe informacje na temat lokalnych atrakcji, tras rowerowych oraz miejsc wartych odwiedzenia.
• Na szczycie wzgórza Czubatka znajduje się zadaszone miejsce postojowe, gdzie rowerzyści mogą odpocząć i skorzystać z przygotowanego miejsca do rozpalenia ogniska.

1.Ruiny zamku w Starej Kamienicy

Ruiny zamku w Starej Kamienicy są jednym z najstarszych zabytków na Dolnym Śląsku, a ich historia sięga XI wieku, kiedy to zamek pełnił funkcję obronną na pograniczu śląsko-czeskim. Początkowo był to zamek drewniano-ziemny, który z czasem został przekształcony w kamienną warownię. Zamek przechodził przez ręce różnych rodów szlacheckich, w tym rodu von Reussów i von Schaffgotschów, którzy znacznie rozbudowali jego strukturę. Niestety, w XVIII wieku zamek został zniszczony przez pożar, co spowodowało, że pozostawał w ruinie przez kolejne wieki. Dziś widoczne są pozostałości wieży obronnej oraz fundamentów budynków gospodarczych i mieszkalnych. Teren zamku otoczony jest malowniczym parkiem, który dawniej stanowił część ogrodów zamkowych. Obecnie prowadzone są prace konserwatorskie, które mają na celu zabezpieczenie ruin oraz przystosowanie ich do zwiedzania. Zamek jest popularnym miejscem wycieczek dla miłośników historii i średniowiecznej architektury.

2.Kraina Izerbejdżan

Antoniów to urokliwa wieś położona na terenie Gór Izerskich, której początki sięgają XVII wieku. Została założona przez potężny ród Schaffgotschów, którzy dominowali w regionie i rozwijali przemysł, szczególnie hutnictwo szkła. Wieś ta była jednym z głównych ośrodków produkcji szkła, a wiele z dawnych hut przetrwało do XIX wieku. Dziś Antoniów to malownicze miejsce o charakterze agroturystycznym, gdzie można podziwiać zachowane do dziś tradycyjne budynki przysłupowe oraz szachulcowe, które stanowią architektoniczną perłę Dolnego Śląska. W miejscowości znajduje się wiele gospodarstw agroturystycznych, które oferują noclegi oraz warsztaty związane z tradycyjnymi rzemiosłami, takimi jak tkactwo i produkcja szkła artystycznego. Antoniów jest także popularnym miejscem wypadowym dla miłośników pieszych wędrówek i jazdy na rowerze, oferując liczne szlaki prowadzące w głąb Gór Izerskich.

Tłoczyna to jedno z mniej znanych, ale niezwykle malowniczych wzniesień w Górach Izerskich, położone na wysokości około 700 metrów n.p.m. Góra ta jest częścią łańcucha wzniesień, które tworzą naturalną barierę pomiędzy Kotliną Jeleniogórską a Górami Izerskimi. Szlak prowadzący na Tłoczynę jest stosunkowo łagodny, co sprawia, że jest dostępny dla turystów o różnym poziomie zaawansowania. Ze szczytu góry roztacza się przepiękna panorama na okoliczne lasy, doliny oraz inne wzniesienia Gór Izerskich, co czyni ją idealnym miejscem na odpoczynek i relaks na świeżym powietrzu. W przeszłości Tłoczyna była wykorzystywana przez miejscowych pasterzy jako pastwisko dla owiec i kóz, co przyczyniło się do zachowania otwartych terenów na jej zboczach. Dziś jest to popularny cel wycieczek przede wszystkim pieszych, do pewnego momentu można dojechać do na rowerze.

Źródło św. Wolfganga, położone na wysokości 750 metrów n.p.m., jest jednym z najbardziej mistycznych miejsc w regionie. Według lokalnych legend, św. Wolfgang, który żył w X wieku, miał tutaj swoje objawienia i uzdrawiał chorych, wykorzystując wodę ze źródła. W średniowieczu woda z tego źródła była uważana za cudowną, a pielgrzymi z różnych stron Europy przybywali tutaj, by doznać uzdrowienia. Na przestrzeni wieków wokół źródła powstały liczne kapliczki, a miejsce to stało się ważnym ośrodkiem kultu religijnego. W XVII wieku zbudowano przy źródle małą kaplicę poświęconą św. Wolfgangowi, która niestety nie przetrwała do dzisiejszych czasów. Obecnie wokół źródła znajduje się kilka ławeczek, na których można odpocząć, podziwiając jednocześnie piękno otaczającej przyrody. Woda z tego źródła jest nadal uważana za wyjątkową, a wielu turystów zabiera ją ze sobą, wierząc w jej lecznicze właściwości.

Łyszczyk, znany również jako Kufel, to szczyt o wysokości 812 metrów n.p.m., położony w sercu Gór Izerskich. Miejsce to jest szczególnie interesujące ze względu na swoje legendarne znaczenie – według lokalnych opowieści, na szczycie góry znajduje się symboliczny słup graniczny mitycznej krainy Izerbejdżanu, której mieszkańcy słynęli z miłości do wolności i niezależności. Kraina ta była opisywana jako „republika wolnych ludzi”, gdzie każdy mógł żyć według własnych zasad, z dala od opresji. Słup graniczny, który można zobaczyć na Łyszczyku, to nie tylko atrakcja turystyczna, ale także symbol dążenia do niezależności. Ze szczytu Łyszczyka rozciąga się wspaniała panorama na Pogórze Izerskie, a przy dobrej pogodzie można dostrzec odległe pasma Sudetów. Miejsce to przyciąga zarówno miłośników pieszych wędrówek, jak i osoby zainteresowane historią i mitologią regionu.

4.Geopark Kopalnia św. Jana

Geopark Kopalnia św. Jana to fascynujące miejsce, które oferuje podróż w głąb historii górnictwa w regionie. Kopalnia, która działała od XVI wieku, była jednym z ważniejszych ośrodków wydobycia cyny, srebra oraz innych cennych kruszców. Podziemna trasa turystyczna, otwarta dla zwiedzających, ma długość około 350 metrów i prowadzi przez dawne sztolnie, gdzie można zobaczyć, jak wyglądała praca górników w minionych wiekach. Kopalnia św. Jana jest częścią większego Geoparku, który powstał w celu promocji geologicznych i historycznych zasobów regionu. Oprócz zwiedzania kopalni, turyści mogą wziąć udział w warsztatach geologicznych, gdzie dowiedzą się więcej o skałach i minerałach występujących w Górach Izerskich. W przeszłości, kopalnia ta była jednym z głównych ośrodków przemysłu górniczego w regionie, a jej historia sięga czasów, kiedy Dolny Śląsk był jednym z najbogatszych obszarów w Europie pod względem zasobów mineralnych.

4.Wolimierz

Wolimierz to mała, lecz niezwykle urokliwa wieś położona w malowniczej dolinie Gór Izerskich. Historia wsi sięga XVIII wieku, kiedy to została założona przez niemieckich osadników jako osada rolnicza. Obecnie Wolimierz znany jest przede wszystkim z działalności artystycznej i kulturalnej. W latach 90. XX wieku w Wolimierzu powstała inicjatywa o nazwie „Wolimierz Artystyczny”, której celem było przekształcenie wsi w ośrodek kulturalno-artystyczny. Miejsce to szybko zyskało popularność wśród artystów z całej Polski, którzy przyjeżdżają tu, by tworzyć, organizować warsztaty oraz festiwale. Wolimierz słynie również z ekologicznych inicjatyw, takich jak uprawa organicznych warzyw czy budowa domów z naturalnych materiałów. Wieś jest także popularnym celem turystycznym dla osób szukających spokoju i kontaktu z naturą. Znajduje się tu kilka gospodarstw agroturystycznych, które oferują noclegi oraz warsztaty artystyczne.

5.Zamek Świecie

Zamek Świecie, położony na skalistym wzgórzu nad rzeką Kwisą, został zbudowany w XIV wieku i przez wieki pełnił funkcję obronną na szlaku handlowym z Łużyc do Jeleniej Góry. Zamek, choć niegdyś potężna twierdza, był kilkakrotnie niszczony przez najazdy i pożary, szczególnie w czasie wojny trzydziestoletniej, kiedy został zdobyty i spalony przez wojska szwedzkie. W XVIII wieku zamek popadł w ruinę, jednak jego malownicze położenie przyciągało romantyków i artystów. W XIX wieku ruiny zamku stały się popularnym miejscem wycieczek dla podróżników. Obecnie prowadzone są prace konserwatorskie, mające na celu zabezpieczenie pozostałości zamku. Zwiedzający mogą podziwiać fragmenty murów obronnych, resztki baszt oraz wieżę, z której rozciąga się piękny widok na dolinę Kwisy. Zamek Świecie to także popularne miejsce dla miłośników fotografii oraz plenerów artystycznych.

6.Domek myśliwski Ernsta Gütschowa

Domek myśliwski Ernsta Gütschowa, ostatniego właściciela zamku Czocha, to jedno z bardziej tajemniczych miejsc w okolicach Świecia. Zbudowany na początku XX wieku przez Ernsta Gütschowa, domek służył jako prywatne miejsce wypoczynku podczas polowań. Gütschow, zafascynowany architekturą i przyrodą, zaprojektował domek w stylu neogotyckim, nawiązującym do średniowiecznych zamków. Po II wojnie światowej domek został częściowo zniszczony, a do dzisiaj zachowały się jedynie ruiny – fragmenty fundamentów oraz komin. Mimo to miejsce to wciąż przyciąga turystów swoim tajemniczym klimatem. Otoczony gęstym lasem, domek myśliwski jest doskonałym punktem na odpoczynek podczas pieszych wędrówek. Niedaleko domku przebiega niebieski szlak wytyczony między zamkiem Czocha a zamkiem w Świeciu.

7.Zamek Czocha

Zamek Czocha to jedna z najbardziej rozpoznawalnych i malowniczych warowni w Polsce. Zamek został zbudowany w XIII wieku przez króla czeskiego Wacława II jako twierdza obronna mająca chronić granice czeskiego państwa. W ciągu wieków zamek przeszedł wiele przebudów, zyskując cechy architektury renesansowej i barokowej. W XIX wieku zamek został kupiony przez Ernsta Gütschowa, który przeprowadził gruntowną renowację, nadając zamkowi charakter luksusowej rezydencji. Po II wojnie światowej zamek został przejęty przez władze polskie i służył jako ośrodek wypoczynkowy dla wojska. Dziś Zamek Czocha pełni funkcję hotelu i centrum konferencyjnego. Zamek stał się sławny dzięki licznym produkcjom filmowym, m.in. „Tajemnica twierdzy szyfrów” oraz „Wiedźmin”. W ostatnim okresie zamek Czocha zyskał nowę nazwę - “polski Hogwart”. To wszsytko dzięki swojemu wyglądowi oraz organizowanym tu spotkaniom fanów książek J.K. Rowling o Harry Potterze. Turyści mogą zwiedzać zarówno wnętrza zamku, jak i jego rozległe ogrody, które zachwycają swoją urodą.

8.Dolina Pereł

Dolina Pereł, rozciągająca się wzdłuż rzeki Kwisy, była w przeszłości jednym z najważniejszych ośrodków wydobycia pereł rzecznych na Dolnym Śląsku. Już w XVII wieku poławianie pereł z rzek regionu stało się znaną praktyką, a zdobyte perły trafiały na europejskie rynki, gdzie były cenione na królewskich dworach. Kwisa, znana z czystych wód i bogactwa muszli perłowych, stała się symbolem tego cennego handlu. Perły z Doliny Pereł były uważane za jedne z najbardziej wartościowych na kontynencie i często używano ich do wyrobu biżuterii oraz ozdób koronacyjnych. Historia połowu pereł w Dolinie zakończyła się pod koniec XVIII wieku, kiedy wyczerpały się zasoby muszli perłowych. Obecnie dolina jest popularnym miejscem wśród turystów, którzy przyjeżdżają, by podziwiać piękno krajobrazu, jak również poznać fascynującą historię dawnych czasów. Szlaki piesze prowadzące przez Dolinę Pereł oferują malownicze widoki na rzekę oraz otaczające lasy, co czyni to miejsce idealnym do rekreacyjnych spacerów.

9.Zapora Leśniańska

Zapora Leśniańska, ukończona w 1905 roku, to jedna z najstarszych zapór wodnych w Polsce, zbudowana na rzece Kwisie. Powstała w ramach wielkiego projektu hydrotechnicznego, który miał na celu ochronę terenów Dolnego Śląska przed powodziami oraz zapewnienie dostaw wody pitnej dla okolicznych miejscowości. Zapora ma 45 metrów wysokości i tworzy Zalew Leśniański – malowniczy zbiornik wodny, który obecnie pełni funkcje rekreacyjne, oferując idealne warunki dla żeglarzy, kajakarzy oraz wędkarzy. Wokół zalewu rozciągają się malownicze szlaki turystyczne i rowerowe, które przyciągają miłośników aktywnego wypoczynku. Samo zwiedzanie zapory to fascynująca podróż w głąb technicznych osiągnięć początku XX wieku. Turyści mogą podziwiać imponujące konstrukcje hydrotechniczne, jak również spacerować po ścieżkach wzdłuż zapory, podziwiając wspaniałe widoki na okolicę.

10.Czubatka

Czubatka to niewielkie wzgórze o wysokości 357 m n.p.m., położone w Górach Izerskich, które wyróżnia się niezwykłą formacją geologiczną, składającą się z bazaltowych słupów. Wzniesienie to ma duże znaczenie zarówno pod względem przyrodniczym, jak i geologicznym, będąc unikalnym miejscem w skali regionu. Bazaltowe formacje powstały w wyniku dawnej działalności wulkanicznej, co przyciąga miłośników geologii i przyrody. Ze szczytu Czubatki rozciąga się przepiękny widok na Góry Izerskie oraz Pogórze Kaczawskie, co czyni ją popularnym celem wycieczek . Turyści mogą również podziwiać rzadkie gatunki roślin, które rosną na stromych zboczach wzgórza. Czubatka jest także znanym miejscem dla ornitologów, którzy obserwują tu liczne gatunki ptaków migrujących przez region.

11.Pałac Włosień

Pałac we Włosieniu to zabytek o długiej i bogatej historii, wzniesiony w latach 1715-1720 przez ród von Reussów. Pałac, który przez lata służył jako rezydencja dla arystokracji, w XIX wieku przeszedł gruntowną przebudowę, zyskując charakter klasycystyczny. Znajdujący się w otoczeniu rozległego parku krajobrazowego, pałac był jednym z najwspanialszych przykładów architektury pałacowej na Dolnym Śląsku. Po II wojnie światowej pałac pełnił funkcję szkoły rolniczej, jednak pożar w 1979 roku spowodował znaczne zniszczenia. Dziś pałac jest w ruinie, jednak jego pozostałości wciąż przyciągają turystów, którzy chcą podziwiać nie tylko architekturę, ale także przepiękne otoczenie parku. Obecnie trwają prace rewitalizacyjne mające na celu odtworzenie dawnej świetności pałacu, a plany dotyczą jego przyszłego wykorzystania jako centrum kulturalno-rekreacyjnego. Spacer po terenie dawnej posiadłości oferuje wyjątkową okazję do odkrywania zapomnianych zakątków Dolnego Śląska.